De dodelijke deadline: de impact van fatale termijnen in aannemingsovereenkomsten
Fatale termijnen in aannemingsovereenkomsten zijn specifieke deadlines waarop een bepaalde verplichting moet zijn nagekomen, zonder mogelijkheid tot uitstel, tenzij de opdrachtgever daarmee zou instemmen. Of sprake is van een fatale termijn hangt af van de formulering en context in de overeenkomst. Een cruciaal aspect hierbij is dat de betreffende termijn voldoende bepaalbaar moet zijn.
Een termijn wordt als voldoende bepaalbaar beschouwd wanneer deze duidelijk én ondubbelzinnig is vastgelegd. Zo oordeelde bijvoorbeeld het Hof Arnhem-Leeuwarden[1] dat een oplevertermijn van “uiterlijk binnen dertig werkbare dagen” voldoende bepaald was om als fatale termijn te gelden, mede omdat “werkbare dagen” in de toepasselijke algemene voorwaarden was gedefinieerd. Ook wanneer de term “fatale termijn” niet expliciet wordt gebruikt, kan uit de bedoelingen van partijen worden afgeleid dat zij een fatale termijn beoogden. Zo zou dit kunnen blijken uit bouwverslagen of uit andere communicatie tussen partijen.
De gevolgen van het overschrijden van een fatale termijn zijn verstrekkend. De in gebreke blijvende partij komt automatisch in verzuim, zonder dat een ingebrekestelling nodig is. Dit kan leiden tot boetes, schadevergoedingen of zelfs ontbinding van de overeenkomst. Voor aannemers betekent dit een aanzienlijk risico op financiële claims bij het niet halen van de afgesproken opleveringsdatum.
Het is belangrijk op te merken dat niet alle termijnen in bouwprojecten als fataal worden beschouwd. Een in een begroting vermelde uitvoeringsduur of een globale mededeling over de verwachte einddatum is doorgaans onvoldoende om een fatale termijn te constitueren[2]. Ook een planning wordt meestal niet gelijkgesteld aan een overeengekomen opleverdatum[3].
Gezien de potentieel grote gevolgen van fatale termijnen, is het voor beide partijen van belang om bij het opstellen van aannemingsovereenkomsten zorgvuldig na te denken over de formulering en bepaalbaarheid van termijnen. Duidelijke afspraken kunnen latere geschillen voorkomen en bijdragen aan een soepeler verloop van bouwprojecten.
Heeft u op basis van het bovenstaande vragen over uw specifieke rechtspositie of wenst u juridische bijstand? Neem dan contact op met een van onze gespecialiseerde advocaten voor advies en juridische bijstand (046 – 420 56 60 / info@kampsvanbaar.nl).
[1] ECLI:NL:GHARL:2018:10102.
[2] Raad van Arbitrage voor de bouw van 11 september 2017 (nr. 72.064).
[3] ECLI:NL:RBUTR:2011:BP2148.
