Werknemers die op vakantie naar het buitenland gaan, moeten in coronatijden rekening houden met het reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Werkgevers kunnen hun werknemers namelijk verplichten om dat advies te volgen. Dat betekent bijvoorbeeld dat werknemers na terugkomst uit een oranje risicogebied in thuisquarantaine moeten, zonder dat in alle gevallen het loon doorbetaald hoeft te worden. Wie liegt over zijn vakantiebestemming in de hoop aan die quarantaine te ontkomen, kan ontslagen worden.
Hervatten van werkzaamheden na vakantie
Als de vakantie voorbij is, hervat werkend Nederland zijn werkzaamheden. En bij een lockdown uiteraard alleen voor zover die werkzaamheden zijn toegestaan.
Het overheidsadvies in coronatijden is dat werknemers zoveel mogelijk thuis werken. Voor een aantal beroepen is dit (deels) mogelijk. Bij andere beroepen daarentegen, is thuiswerken redelijkerwijs geen optie. Zoals voor hulpverleners/medewerkers in de zorg, vrachtwagenchauffeurs, personeel in het openbaar vervoer en andere werknemers met cruciale beroepen.
Thuisquarantaine na vakantie in risicogebied
Voor reizen naar het buitenland geldt in coronatijden een speciaal reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit advies houdt kort gezegd in dat reizigers die afkomstig zijn uit een risicogebied met code oranje of rood, bijvoorbeeld omdat ze daar op vakantie zijn geweest, bij terugkomst in Nederland thuis in quarantaine moeten. Ook als ze beschikken over een negatieve uitslag van een al dan niet verplichte PCR-test.
Een werknemers die in thuisquarantaine zit, kan alleen werken als dat van thuis uit mogelijk is. De werknemer heeft dan recht op doorbetaling van zijn loon. En daar waar thuiswerken mogelijk is, moet een werkgever daar redelijkerwijs mee instemmen.
Een werknemer die niet thuis kan werken, maar die toch in thuisquarantaine zit of in quarantaine moet gaan, kan logischerwijs geen werkzaamheden verrichten. Die werknemer heeft géén recht op doorbetaling van zijn loon als hij vóór vertrek op vakantie wist of kon weten dat voor zijn vakantiebestemming code oranje of rood gold. Was bij vertrek echter nog sprake van code geel of groen, en wijzigde dat pas ná vertrek in oranje of rood, dan heeft de werknemer wél recht op doorbetaling van loon tijdens quarantaine.
Hier vindt u meer informatie over loonbetaling bij verplichte thuisquarantaine.
Instructies van de werkgever
Werkgevers kunnen in hun gedragscode opnemen dat hun werknemers verplicht zijn om zo’n reisadvies op te volgen. Dan wordt het reisadvies een bindende instructie van de werkgever aan zijn werknemers.
De werkgever mag in dat geval ook bepalen dat hij aan een werknemer in thuisquarantaine géén loon doorbetaalt als deze niet thuis kan werken én voor diens vakantiebestemming bij vertrek al code oranje of rood gold. Daarmee legt de werkgever dus een stukje verantwoordelijkheid bij de werknemer neer voor diens loonbetaling.
Liegen over de vakantiebestemming
Niet iedere werknemer is zich bewust van die verantwoordelijkheid en de mogelijke gevolgen van het overtreden van die instructies. Zo blijkt bijvoorbeeld uit een uitspraak van 21 december 2020 van de kantonrechter in Zwolle (ECLI:NL:RBOVE:2020:4497).
Het ging in die zaak om een beveiliger van een gevangenis (een PI). Deze ging op vakantie naar het buitenland, terwijl er voor zijn vakantiebestemming al voorafgaand aan het vertrek code oranje gold. Kennelijk realiseerde die werknemer zich pas tijdens zijn vakantie dat hij na terugkomst eerst in quarantaine moest, en dan geen recht had op loondoorbetaling omdat hij niet kon komen werken. En thuiswerken voor hem geen optie was, gelet op zijn beroep.
Daarom koos de werknemer er voor om aan het einde van zijn vakantie, en ook daarna, te liegen over zijn vakantiebestemming. Hij liet meermaals mondeling en schriftelijk aan zijn werkgever weten dat hij op andere vakantiebestemming geweest zou zijn, waarvoor code geel in plaats van code oranje gold. Ook gebruikte hij daarvoor een vals document. Dit terwijl de werkgever twijfelde aan de juistheid van de verklaring, mede vanwege een andersluidende verklaring van een collega van de werknemer.
Werkgever besluit daarop om de zaak te onderzoeken. Tijdens dat onderzoek erkent de werknemer dat hij gelogen heeft over zijn vakantiebestemming en dat hij toch in een risicogebied met code oranje op vakantie is geweest. Volgens werknemer heeft hij gelogen omdat hij anders in quarantaine moest en bang was om loon mis te lopen.
Volgens de kantonrechter handelde werknemer ernstig verwijtbaar door bij herhaling te liegen over zijn vakantiebestemming en zelfs een vals document te gebruiken. Die onwaarheden – en dus niet de vakantie naar oranje gebied – zijn volgens de rechter reden voor direct ontslag, zonder dat werknemer recht heeft op een transitievergoeding. Daarbij speelt ook het beroep van werknemer en de hoge eisen die aan integriteit gesteld worden een rol. Dat werknemer bijna 30 jaar in dienst is bij werkgever en verder een onberispelijke staat van dienst heeft, doet daar volgens de rechter niet aan af.
Kortom
Deze uitspraak laat zien dat werkgevers die duidelijke en redelijke instructies geven, ook eisen mogen stellen aan het gedrag van hun werknemers. En dat werknemers er verstandig aan doen om die instructies op te volgen; doen ze dat onverhoopt niet, dan moeten ze daarover zeker geen onwaarheden verklaren.
De arbeidsrechtspecialisten van KampsVanBaar Advocaten adviseren u graag over de arbeidsrechtelijke gevolgen van instructies of over andere arbeidsrechtelijke vraagstukken. Wilt u meer weten of heeft u een vraag? Neem dan contact op via 046 – 420 56 60 of via info@kampsvanbaar.nl
